سهم برابر زنان و مردان در ناباروری

مین فود: برمبنای آمارهایی كه اخیرا از رشد جمعیت انتشار یافته است، نرخ رشد جمعیت كشور در سال قبل به زیر یك درصد رسیده است. این آمار نگران كننده لزوم اهتمام بیشتر برای تحقق سیاست های جمعیتی را برجسته می كند. یكی از اقدامی كه می تواند در دستیابی به راهبردهای جمعیتی مؤثر باشد، توجه ویژه به زوج های نابارور، آگاهی رسانی و پشتیبانی از آنان است. ناباروری با علل مردانه سهمی برابر با علل زنانه دارد و در تشخیص و درمان ناباروری باید به مردان نیز به اندازه زنان توجه گردد.

به گزارش مین فود به نقل از ایسنا، دکتر ناصر امیرجنتی - مدیر گروه مردان کلینیک درمان ناباروری ابن سینا در گفت وگوی زنده با مخاطبان صفحه رسمی اینستاگرام مرکز درمان ناباروری ابن سینا درباره لزوم بررسی همزمان زن و شوهر اظهار داشت: ناباروری یک مسئله فقط زنانه نیست و طبق آمارهای جهانی سهم علل زنانه و مردانه در ناباروری تقریباً برابر است. در ایران حتی سهم علل مردانه بیش از علل زنانه است بدین سبب زن و شوهر از شروع مسیر تشخیص و درمان ناباروری باید در کنار هم بررسی شوند. حتی اگر علت خاصی در خانم تشخیص داده شود، باز هم بررسی وضعیت آقا لازم است چون ممکنست هر دو طرف مشکل داشته باشند بدین سبب زوج های نابارور باید درمان ناباروری را در مرکزی انجام دهند که زوج محور است و فقط بر خانم یا فقط بر آقا متمرکز نیست.

وی علل مردانه ناباروری را یک طیف از علل شدید تا علل خفیف ذکر کرد و توضیح داد: یک سر طیف، یعنی جدی ترین علت ناباروری، آزواسپرمی قرار دارد. آزواسپرمی به وضعیتی گفته می شود که در آزمایش اسپرم هیچ اسپرمی یافت نشود. حدود یک درصد مردان مبتلا به آزواسپرمی هستند و حدود ۱۰ درصد از مردان نابارور مشکل آزواسپرمی دارند. آزواسپرمی هیچ علامتی ندارد یعنی آقا به لحاظ ظاهر و فیزیولوژی و عملکرد جنسی کاملاً معمول است البته مردان آزواسپرم نباید ناامید باشند برای اینکه در اغلب موارد آزواسپرمی درمان می شود، البته نه با درمان های ساده بلکه با روش های کمک باروری.

وی اضافه کرد: در واقع پیش آگهی درمان آزواسپرمی خوب است و می توان با روش هایی مثل هورمون درمانی یا بیوپسی بافت بیضه اسپرم برای انجام آی وی اف به دست آورد. مشکلاتی مانند تعداد کم اسپرم، کم تحرکی اسپرم و مورفولوژی یا شکل غیرنرمال اسپرم، علل خفیف تر ناباروری مردان هستند. به هر حال یافتن علت ناباروری مهم ترین بخش کار است و نباید یک راست به سراغ آی وی اف برویم. ممکنست نیاز به انجام جراحی باشد یا مثلاً در بررسی سوابق پزشکی متوجه شویم که آقا داروی خاصی مصرف می کند مانند برخی داروهای روانپزشکی یا فشار خون که در انزال اختلال ایجاد می کنند.

این عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا درباره جراحی میکروتسه توضیح داد: اگر در آزمایش های استاندارد اسپرموگرام، اسپرمی یافت نشود، ما بافت بیضه را برای یافتن اسپرم جست وجو می نماییم. این کار را با بهره گیری از یک میکروسکوپ جراحی بسیار ظریف انجام می دهیم که لطمه به بافت بیضه را به حداقل می رساند. در ۵۰ تا ۶۰ درصد موارد، اسپرم مناسب برای انجام میکرواینجکشن از بافت بیضه به دست می آید اما اگر از بافت بیضه اسپرم به دست نیاید یا کیفیت مناسب برای انجام آی وی اف نداشته باشد، روش اهدای جنین بعنوان گزینه درمان نهایی پیشنهاد می شود یعنی در مواردی که سطح هورمون ها بالا باشد، بیضه ها گرفتار آتروفی شدید باشد و حتی میکروسرجری دوطرفه نتیجه بخش نباشد، استفاده از جنین اهدایی بعنوان چاره نهایی مطرح می شود. در چنین حالتی، زوج را به کلینیک درمان های جایگزین مرکز ارجاع می دهیم.

این متخصص اورولوژی بر اهمیت انجام آزمایش اسپرم در آزمایشگاه های تخصصی تاکید و اظهارکرد: آزمایش اسپرم حتما باید در آزمایشگاه های مراکز و کلینیک های درمان ناباروری صورت گیرد، نه آزمایشگاه های عمومی. برای اینکه متد و روش ارزیابی نمونه اسپرم در این آزمایشگاه ها متفاوت و بسیار دقیق تر از آزمایشگاه های جنرال است. شرایط نمونه دادن هم بسیار مؤثر است. مثلاً لازم نیست فرد ناشتا باشد، بلکه بهتر است صبحانه کامل میل کند. یا اینکه نباید استرس داشته باشد و اهتمام کند در شرایط طبیعی نمونه بدهد. همچنین، نتایج آزمایش های اسپرم، حتی اگر به فاصله یک هفته انجام شوند، ممکنست متفاوت باشند.

وی تشخیص با اتکا به یک آزمایش اسپرم را نادرست دانست و توضیح داد: وقتی فرد با یک آزمایش اسپرموگرام مراجعه می کند، نباید فقط برمبنای آن تشخیص و درمان را مطرح نماییم. لازم است از بیمار شرح حال دقیق و درستی بگیریم، او را معاینه نماییم، آزمایش ها را تکرار نماییم، سونوگرافی درخواست نماییم. حتما پرونده خانم را هم بررسی و در نهایت باتوجه به همه این ها برنامه درمانی را پیشنهاد نماییم.

مدیر گروه مردان کلینیک ناباروری این سینا درباره شاخص DFI یا شکست کروموزومی اسپرم توضیح داد: آزمایش اسپرموگرام در روند تشخیص ناباروری همانند نوار قلب برای متخصصان قلب و عروق است. یعنی لازم است یک آزمایش اسپرم دقیق و قابل اعتماد در اختیار داشته باشیم. در دهه های گذشته نمونه اسپرموگرام به صورت چشمی زیر میکروسکوپ و توسط تکنیسین آزمایشگاه بررسی می شد و فقط فاکتورهای معمول مانند تعداد، تحرک و مورفولوژی و برخی فاکتورهای ماکروسکوپی مثل ویسکوزیته و PH ارزیابی می شد. اما امروز با پیشرفت در این عرصه، ما از تست هایی استفاده می نماییم که وابسته به فرد نیستند و با بهره گیری از این کیت های تشخیصی ساختار مولکولی اسپرم قابل ارزیابی است.

وی در ادامه اشاره کرد: یکی از فاکتورهای مولکولی که با متد جدید ارزیابی می شود، DFI یا شکست کروموزومی اسپرم است. یعنی می توانیم اسپرم های را که در ژنتیک و بلوغ کروماتین مبتلا به اختلال هستند، شناسایی نماییم البته اینکه درصدی از اسپرم، یعنی حدود ۱۵ درصد از اسپرم ها گرفتار چنین اختلالی باشد، طبیعی است. علت افزایش شکست کروموزومی اسپرم متنوع است یعنی هر دلیلی که موجب کاهش قدرت باروری می شود، مانند واریکوسل، قرار گرفتن در معرض حرارت یا امواج مضر و استرس، می تواند موجب بالارفتن DFI شود.

جنتی درباره کاربرد این تست در درمان ناباروری اظهار داشت: در مواردی که آزمایش های روتین عادی است، علت خاصی یافت نمی گردد و آی وی اف هم نتیجه بخش نیست، این تست را درخواست می نماییم همین طور در سقط مکرر شاخص DFI بررسی می شود، برای اینکه ممکنست علت سقط مکرر بالا بودن این شاخص باشد. البته این تست برای همه درخواست نمی گردد. حتی در مراکز پیشرفته نیز این تست فقط در موارد خاص و با تشخیص پزشک درخواست می شود. اگر شاخص DFI بین ۱۵ تا ۳۰ باشد، ما آنرا مرزی یا بردرلاین در نظر می گیریم و اگر بالای ۳۰ باشد، اختلال شمرده می شود. نکته مهم این است که اگر DFI مبتلا به اختلال بود، جای نگرانی نیست، برای اینکه معمولاً به درمان دارویی و در کنار آن، سفارش های پزشکی، به خوبی پاسخ می دهد و دو ماه بعد باردیگر این تست را درخواست می نماییم تا تغییرات را بررسی نماییم.

این عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا واریکوسل را شایع ترین علت قابل تشخیص ناباروری مردان دانست و توضیح داد: درمان واریکوسل عمل جراحی است اما همه موارد واریکوسل نیاز به جراحی ندارد. اگر فرد نابارور باشد، آزمایش اسپرم او نرمال نباشد و شرایط خانم هم در ماه های آتی ثبات داشته باشد، جراحی واریکوسل را انجام می دهیم البته اگر نوجوانان با علائمی مثل درد مراجعه کنند و ما واریکوسل را تشخیص دهیم، بهتر است برای جلوگیری از آتروفی بیضه ها و ناباروری در آینده، در همان سنین جراحی واریکوسل صورت گیرد. جراحی واریکوسل اگر به صورت غیرمیکروسکوپی صورت گیرد، حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد احتمال عود دارد، خصوصاً اگر شدید باشد اما اگر به صورت میکروسکوپی صورت گیرد، احتمال عود خیلی کم است. ما در مرکز ابن سینا از پیشرفته ترین میکروسکوپ جراحی استفاده می نماییم و تا کنون هیچ مورد عود نداشته ایم. برمبنای مطالعات و پژوهش ها، احتمال آتروفی و هیدروسل نیز در میکروسرجری زیر ۵ درصد است.

بنابر اعلام روابط عمومی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، جنتی در آخر اشاره کرد: مهمست که زوج های نابارور روند درمان خودرا در یک مرکز جامع درمان ناباروری پیگیری کنند. مرکزی که زن و شوهر را با هم بررسی کند و همه خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی را در دسترس زوج های نابارور قرار دهد. درمان ناباروری یک کار گروهی است و متخصصان زنان، مردان و جنین شناسی و نیز دیگر تخصص های مرتبط، مثل ژنتیک، ایمونولوژی، داخلی و غدد، عفونی و تغذیه، باید در کنار هم در راه تشخیص و درمان مشارکت کنند بدین سبب به زوج های نابارور پیشنهاد می کنم که فرصت خودرا با درمان های متفرقه از دست ندهند و از ابتدا به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند.





منبع: مین فود