چرا در خواب گرفتار بختک می شویم؟

به گزارش مین فود، ایسنا نوشت: کابوس واقعی همه ی ما زمانی است که در خواب گرفتار پارالسیس یا به اصطلاح بختک می شویم. دو مشخصه اصلی بختک، عدم توانایی در حرکت دادن بدن و حس حضور یک موجود غیرواقعی در داخل اتاق است. این حالت اصلاً شبیه رؤیا نیست و برعکس بسیار واقعی به نظر می آید.

مطالعات نشان داده که این حالت در اثر فعال شدن بیش از اندازه بخش آمیگدالای مغز اتفاق می افتد. آمیگدالا قسمتی از مغز است که کنترل حس ترس، وحشت و اضطراب را بر عهده دارد.

ازکارافتادگی یا فلج شدن موقت بدن (پارالسیس)

فلج شدن بدن در طول خواب یا پارالسیس که ما بیشتر آنرا با نام «بختک» می شناسیم، حالتی است که هنگام خواب اتفاق می افتد. این حالت به طور معمول بعد از به خواب رفتن یا زمانی نزدیک به هوشیاری به وجود می آید. پارالسیس اغلب با تجاربی (دیداری، شنیداری و توهمات حسی که فرد طی عبور از مرحله خواب به هوشیاری تجربه می کند) هم راه است که در کل به سه مرحله تقسیم بندی می شود.

مسئله پارالسیس یا فلج موقت بدن موضوع تازه ای نیست در طول هزاران سال، پارالسیس به شکل های مختلف و در داستان های عامیانه خیلی از فرهنگ ها وجود دارد.

در ژاپن به بختک «کاناشیبار» گفته می شود، در جزیره نیوفاوندلند آنرا با نام «ساحره پیر» می شناسند که شب هنگام سراغ افراد می رود. در چین هم بختک را «روح ظالم» نام گذاری کرده اند. حتی هنرمندانی همچون جان هنری فوسلی، نقاشی ای با نام «کابوس» در ارتباط با پارالسیس کشیده است.

در آمریکا اعتقاد به بختک با مشاهده بشقاب پرنده ها در میان مردم محبوبیت و گسترش پیدا کرد. پس از چندین شایعاتی در خصوص ربوده شدن شبانه انسان ها در بستر خواب توسط بیگانگان گزارش شد.

در مکزیک بیش از ۹۰ درصد از نوجوانان با این جمله که یک جسد از من بالا می رفت برای توصیف بختک آشنایی دارند. در فرهنگ آفریقا بختک را با عنوان «شیطان روی پشت» می شناسند.

همه این ها نشان دهنده این است که پارالسیس یا بختک در همه فرهنگ ها و کشورها وجود دارد.

مراحل پارالسیس

احساس حضور یک مزاحم: صدای باز شدن در شنیدن صدای قدم زدن، دیدن سایه یک شخص یا احساس وجود خطر داخل اتاقی که فرد در آن استراحت می کند.

بختک: احساس فشار در ناحیه سینه، مشکل در تنفس همراه با حس خفگی و احساس اینکه کسی گلوی فرد را فشار می دهد، است. در این شرایط شخصی که گرفتار این حالت می شود، تصور می کند درحال مرگ است.

فرد حالاتی مثل چرخیدن، شناور بودن و پرواز را تجربه می کند که شبیه به تجارب نزدیک به مرگ است.

اگرچه این حالت کوتاه بوده و برای سلامتی مشکلی ایجاد نمی کند، اما برای عده زیادی که این حالت را تجربه کرده اند بسیار ناخوشایند و ترسناک بوده است.

دلیل به وجود آمدن پارالسیس چیست؟

در حالت طبیعی، هنگام خواب، پیکر شخص آرام بوده و ماهیچه ها بی حرکت هستند تا شخص حین رؤیابینی به خود صدمه ای وارد نکند.

در طول پارالسیس، نقاطی از مغز که مسئول شناسایی خطرات و تهدیدات هستند، به بالاترین حد از فعالیت خود می رسند. صداهای بااهمیت و معمولی، احساسات و سایر محرک هایی که در خواب عادی از جانب مغز نادیده گرفته می شوند، در حالت پارالسیس به شکل کابوس هایی مهیب جلوه می کنند.

پارالسیس می تواند از علایم بیماری هایی مثل افسردگی، میگرن، خواب آلودگی دائمی، فشارخون، اضطراب یا بی خوابی باشد؛ اما گاهی این حالت در افراد سالم هم اتفاق می افتد.

نشانه ها و علایم پارالسیس

خشک شدن و عدم توانایی در حرکت دادن اعضای بدن بمحض به خواب رفتن و یا بیدار شدن فرد. این حالت به طور معمول چند ثانیه یا چند دقیقه طول می کشد.

داشتن آگاهی کامل

از دست دادن قدرت تکلم

داشتن توهم و احساس ترس غیرطبیعی. احساس حضور موجودی شیطانی که قصد گرفتن جان فرد را دارد

احساس فشار در ناحیه قفسه سینه

حرکت تختخواب

باز شدن در و شنیده شدن صدای قدمهای فردی ناشناخته

با وجود اینکه فرد پس از حالت پارالسیس تمام جزییات را به خاطر می آورد، اما از واقعی یا خیالی بودن آنها مطمئن نیست

به وجود آمدن اختلالات تنفسی

شخص این حس را دارد که درحال جان دادن است

عرق کردن

سردرد، درد ماهیچه و هذیان گویی

درمان و پیشگیری

پارالسیس بیشتر ناشی از استرس کنترل نشده و خواب نامنظم است؛ بدین سبب داشتن الگوی خواب منظم، خواب کافی و کنترل استرس، احتمال گرفتار شدن فرد به پارالسیس را کاهش خواهد داد.

چطور می توان پارالسیس یا بختک را متوقف کرد؟

اگر شما بطور مزمن گرفتار بختک می شوید، بدین سبب مبادرت به پیشگیری بهتر از درمان آنست بدین سبب اگر در طول شب از خواب بیدار شدید و گرفتار فلج موقت بدن شده بودید، چند راه حل وجود دارد که می توانید با انجام آنها، مدت زمان آنرا کاهش دهید.

۱. بدنتان را آرام کنید. با این حالت مبارزه نکنید، چون این کار تنها موجب ترس و نیز بالا رفتن احتمال توهمات آزاردهنده در شما می شود.

۲. تلاش کنید که به آرامی انگشتان دست و پای خودرا حرکت دهید. این حرکات آهسته به تدریج به مغز این پیام را می رساند که بدن شما هوشیار بوده و حمله بختک باید متوقف شود.

۳. چشمانتان را با چشمک زدن و نگاه کردن به اطراف اتاق حرکت دهید. این کار نیز موجب می شود پیغامی در خصوص آگاهی بدن به مغز منتقل شود.

۴. اهتمام کنید لب و سایر ماهیچه های صورتتان را تکان دهید.

۵. روی تنفستان متمرکزشده و تا آن جا که می توانید آرام و آهسته نفس بکشید. اگر تنفستان گرفتار مشکل بود، به یاد بیاورید که چطور در طول چندین ساعتی که به خواب رفته بودید، خوب و آرام نفس می کشیدید.

۶. ذهن خودرا در موقعیتی آرام و مثبت قرار دهید. روی افکار آرامش بخش تمرکز کنید. تصور کنید داخل ساحلی زیر نور آفتاب بوده و هزاران کیلومتر از تاریکی اتاقتان دور هستید. یک آهنگ شاد هم در ذهنتان مرور کنید.

با پیروی از این نکات مطمئناً خواهید توانست بر پارالسیس غلبه کنید. مغز بمحض دریافت پیغام های کافی در خصوص هوشیاری متوقف خواهد شد.

راهکارهایی برای بهتر خوابیدن

۱. همیشه سر ساعتی مشخص به خواب رفته و از خواب بیدار شوید، حتی در طول تعطیلات و آخر هفته ها.

۲. محیط خواب خودرا بهتر کنید. تشک و روتشکی باید نرم و راحت باشند. اتاق خواب خودرا تمیز، تاریک و خنک نگه دارید.

۳. پرده ها را نیمه باز بگذارید تا از ورود اشعه شدید خورشید هنگام بامداد جلوگیری شود.

۴. از خوابیدن پس از ساعت ۳ بعدازظهر اجتناب کرده و در طول روز کمتر از ۹۰ دقیقه استراحت کنید.

۵. هر روز ورزش کنید و تا دو ساعت پیش از رفتن به رختخواب ورزش را متوقف کنید.

۶. دو ساعت پیش از رفتن به رختخواب غذای سبکی میل کرده و از خوردن غذای سنگین پرهیز کنید.

۷. قبل از خوابیدن کمی مطالعه کرده یا به موسیقی آرامش بخشی گوش کنید.

۸. از تختخواب خود فقط برای خوابیدن استفاده کنید.

۹. اهتمام کنید جلوی نور تلویزیون یا هر نور دیگری به خواب نروید.

۱۰. در طول شب از نور آباژور برای رفت وآمد شبانه استفاده کنید.

اولین دیدار با جناب «بختک»

بعد از چند ساعت وقتی کتاب را بالاخره توانستم پشت ویترین کتابفروشی پیدا کنم، رمق زیادی برایم باقی نمانده بود. در راه برگشت پنجاه صفحه ای از کتاب را، نوبرانه خواندم و رسیدم به خانه. آن روزها در خانه پدری، به همراه برادر صاحب یک اتاق بزرگ شده بودیم. یعنی پدر زیرزمین را تبدیل به یک سوییت کوچک کرده بود و تقریباً سرویس کاملی داشت.

در حیاط، به مادرم سلام گفتم و رفتم اتاق یا همان زیرزمین خودمان! کیفم را گوشه تخت گذاشتم و دراز کشیدم روی فرش و مشغول خواندن ادامه کتاب شدم. چند صفحه ای که جلوتر رفتم، از خستگی یک پیاده روی طولانی و فضای نیمه تاریک اتاق، خوابم گرفت. دست هایم را زیر سرم جمع کردم و چشمانم را بستم.

صدای پای مادرم را وقتی میانه خواب و بیداری بودم، شنیدم که به تأنی نزدیک تر می شد. بعد صدای باز شدن در آهنی اتاق را شنیدم. می خواستم برگردم و از مادرم تشکر کنم که آب خنک یا چای خوش عطری برایم آورده که دیدم انگار کسی با نهایت قدرت پایش را روی گلویم گذاشته و نمی توانم تکان بخورم. احساس خفگی داشتم و سنگینی وحشتناکی را روی سینه ام حس می کردم.

هرچه می خواستم تقلا کنم تا از این موقعیت ناخشنود رها شوم، فایده نداشت. تمام نفسم را جمع کردم و با فریادی بلند از جایم جستم. هیچ خبری نبود، نه هیولایی و نه موجود سنگین وزنی! من بودم و صدای بریده نفس هایم. نشستم و تا جایی که می شد، نفس عمیق کشیدم. بعدها فهمیدم این مسئله، نوعی ناهنجاری مربوط به حوزه خواب است که قدیمی ها به آن بختک می گویند.
بیشتر بخوانید: شناسایی داروی جدید برای آلزایمر
۴۷۲۳۶