اقلیم دانش آموزی در گذر از مشكلات روان شناختی

مین فود: تهران- فضای آموزشی جذاب، مهارت محور و خلاقیت پرور، بدون شك نقش مهمی در پیشبرد اهداف آموزشی دارد، اما كارشناسان چنین فضایی را برای كاهش استرس و اضطراب جامعه دانش آموزان هم موثر می دانند؛ گفته می گردد حدود 10درصد دانش آموزان كشور مشكلات روان شناختی دارند.

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، پرخاشگری، جدال، حسادت، فرار از مدرسه و برخوردهای سلبی با همكلاسی، همچون رفتارهای پرخطر و مسائل روانشناختی در بین دانش آموزانی است كه بنابر آمار اعلام شده از جانب محمد حاتمی معاون نظارت حرفه ای و امور كمیسیون های سازمان نظام روان شناسی و مشاوره كشور، نزدیك به 1.5 میلیون نفر را شامل می شوند.
هر چند بنابر آمارها، كمتر از 10 درصد دانش آموزان كشور با مشكلات روانشناختی مواجهند اما همین میزان هم با برنامه های زیرساختی و مدیریتی صحیح قابل رفع است.
موضوعی كه دكتر «فرامرز سهرابی» روانشناس بالینی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا به آن اشاره نمود و اظهار داشت: با حركت قطار آموزش و پرورش بر ریل سند تحول بنیادین و همكاری بیش از پیش اولیای مدرسه و خانه می توان مشكلات روانشناختی این دانش آموزان را مهار كرد و آینده سازانی خلاق و با مهارت بالا به جامعه تحویل داد.

**اعلام قطعی برخی آمارها، تنش زا و استرس آور است
این روانشناس بالینی، با بیان این كه همه رفتارهای دانش آموزان را نمی توان در یك دسته رده بندی كرد، اظهار داشت: آماری كه از دانش آموزان دارای مشكلات روانشناختی انتشار یافته به این معنا نیست كه همه آنان رفتار پرخطر دارند و جامعه را تهدید می كنند. بلكه به لحاظ روانشناسی بالینی، مشكلات روانشناختی شامل یك دسته افراد دارای نشانه های افسردگی و اضطراب است كه نیاز به حمایت های عاطفی دارند و دسته دیگر افراد دارای اختلال كه باید در مورد آنان مداخله صورت گیرد؛ مداخله به وسیله مشاوره و روانشناس مدرسه یا رجوع به مراكز روانشناسی و روانپزشكی و تجویز دارو یا بستری كردن فرد مورد نظر تا درمان قطعی.
وی اضافه كرد: اگر تعداد دانش آموزان را 15 میلیون نفر هم در نظر بگیریم، با این آمار اعلام شده، تنها 10 درصد دارای مشكلات روانشناختی هستند و باید گفت وضع بحرانی نیست تا مداخله در بحران صورت گیرد بلكه با ارائه راهكارهای مناسب و روانشناسانه می توان گره از مشكلات گشود.

**عوامل شكل گیری مشكلات روانشناختی در دانش آموزان
سهرابی در ادامه، عوامل مختلف شكل گیری رفتارهای پرتنش و همراه با اضطراب در بین دانش آموزان را عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی عنوان نمود و اظهار داشت: مشكلات فردی، محصول مسایل بیولوژیكی، ارثی و خانوادگی است. چون كه خانواده به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در الگوهای رفتاری فرزندان تاثیر می گذارند.
«رفتارهای والدین و ناامنی محیط خانه، منتقل كننده اضطراب به فرزندان و در نتیجه به جامعه است. نمی توان از یك خانواده همیشه آشفته و پر از بحث و جدل كه نقش اعضا به خوبی در آن تعریف نشده است، دانش آموزی با رفتارهای متعادل توقع داشت.»
دومین عامل شكل گیری مشكلات روانشناختی دانش آموزان، محیط اجتماعی است كه سهرابی درباره آن تصریح كرد: دانش آموز وقتی با نگاه به محیط اطراف خود، می بیند كه اطرافیان با تحصیلات و پایگاه اجتماعی از عهده امور روزمره زندگی خود بر نمی آیند، دچار استرس، اضطراب، یاس و نگرانی از آینده شغلی خود می گردد. هنگامی كه برنامه ریزی خانواده و چشم انداز آینده آنان با تغییر و تحولات اقتصادی ناممكن می شود، دچار سرخوردگی می شوند و این وضعیت به فرزندان هم منتقل می گردد.
به باور این استاد دانشگاه، در كنار عوامل یاد شده، عامل فرهنگی و آموزشی بیش از هر عاملی در تولید بحران و تنش دانش آموزی موثر است. وقتی بعضی از مدارس بدون در نظر گرفتن وضعیت دانش آموزان و تنها برای كسب درآمد با هم مسابقه می گذارند، از تنش و استرسی كه به قشر محصل وارد می گردد غافل هستند. فوق برنامه ها در ساعات خارج از وقت تحصیل جای بازی و استراحت دانش آموزان را پر كرده و دانش محوری در اولویت قرار گرفته است. با این شیوه، دانش آموز به محض فارغ التحصیلی، خویش را ناتوان در برآورده ساختن مایحتاج و امور شخصی می بیند.
وی افزود: البته نقش خانواده ها در این مورد را نباید فراموش كرد. متاسفانه عامل اصلی بی مهارتی و ناتوانی در مقابله با مشكلات، در خانواده ها ریشه دارد؛ خیلی از والدین امروزی بیش از اندازه به فرزندان خود می رسند و وظایف آنان را به دوش می كشند البته این رسیدگی بیشتر جسمانی است تا روانشناختی كه سبب شده تا فرزند سالاری بیش از اندازه غوغا كند؛ فرزندان امروز اجازه ورود اعضای خانواده به اتاق خویش را نمی دهند یا حریم شخصی برای خود در فضای مجازی بوجود آورده اند كه این خود عامل تولید خطرات و صدمه های بیشتر است. در حالیكه والدین باید اقتدار همراه با دوستی داشته باشند و نقش برجسته ای ایفا كنند.
به گفته سهرابی، استبداد و زورگویی خوب نیست و حقوق فرزندان باید رعایت شود اما لازم است خانواده ها تكالیف زندگی را بر عهده فرزندان بگذارند تا توانمند تربیت شوند.

**راهكار ارتقای سلامت روانی و جسمانی دانش آموزان
این روانشناس بالینی، در بخشی دیگر از سخنان خود، ارتقای سلامت روانی دانش آموزان را در گرو تغییر شیوه كارآموزش و پرورش از دانش محوری به مهارت آموزی عنوان نمود و اظهار داشت: زمانی می گوییم فردی از سلامت روانی برخوردار می باشد كه بتواند میان بهزیستی جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی ارتباط مناسب برقرار كند.
«وقتی پایه های آموزش درست بنا شود و در كنار آموزش، پرورش هم بها داده شود و مهارت های زندگی تدریس گردد می توان انتظار داشت آینده سازانی وارد دانشگاه می شوند كه از سلامت روانی برخوردار می باشند. برای رسیدن به این هدف، آموزش و پرورش باید بر مبنای سند تحول و بنیان هایی كه تدوین شده حركت نماید و فقط در این حالت است كه جهت وظایف تغییر كرده و وارد كانال اصلی خود می گردد.»
دومین راهكاری كه سهرابی از آن یاد كرد، اشاعه فرهنگ دانش آموز محوری به جای آموزگار محوری بود؛ وی در این باره اظهار داشت: باید با استفاده از تجربیات كشورهای توسعه یافته، همراهی و مشاركت تیمی را به كودكان و دانش آموزان آموخت. نباید مدارس، آموزگار محور باشند بلكه باید به دانش آموزان بیشتر بها داد و زمینه های خلاقیت را در آنان رشد و تقویت كرد. باید بیاموزند كه نظافت كلاس درس، حیاط مدرسه و بهداشت محیط در چارچوب كاری آنان است و محیط درس را همانطور كه می خواهند بچینند.
غربالگری دانش آموزان هم راهكار دیگری بود كه سهرابی به آن اشاره نمود و تصریح كرد: در موقع ورود به مدارس، باید دانش آموزان را با تست های سلامت روان غربالگری كرد و افرادی كه در معرض خطر یا دارای رفتار پرخطر نیازمند به مشاوره هستند، مورد كنترل و راهنمایی قرار بگیرند تا از بار خطرات بیشتر كاسته شود. همینطور با توانمندسازی و غنی سازی روابط بین فردی دانش آموزان می توان به كاهش استرس و اضطراب كمك كرد.
علمی**9294**2025