ضایعات غذایی در ایران معادل ۵۰ درصد درآمد نفتی كشور

به بهانه روز جهانی غذا؛

به گزارش مین فود هدر رفت مواد غذایی، یكی از چالش های حوزه غذایی جوامع است كه كشور ما هم از این قاعده مستثنی نیست، به صورتی كه گفته می شود ضایعات غذایی در ایران معادل ۵۰ درصد درآمد نفتی كشور است.

به گزارش مین فود به نقل از مهر، بر مبنای آمارهای جهانی، حدود یک میلیارد انسان از سوءتغذیه و گرسنگی رنج می برند که از این میان حدود ۵۰ درصد در آسیا و ۲۵ درصد در آفریقا زندگی می کنند. در مقابل، حدود ۲ میلیارد نفر در دنیا گرفتار اضافه وزن و چاقی هستند. از برنامه های مهم سازمان جهانی خواروبار (فائو) و دیگر سازمان های بین المللی، حذف گرسنگی تا آخر ۲۰۳۰ در دنیا با همراهی و مشارکت اهالی زمین است. اخیراً برنامه جهانی غذا که از جانب سازمان ملل متحد عرضه گردیده بود به خاطر تلاش در مبارزه با گرسنگی و بهبود شرایط صلح در مناطق گرفتار درگیری، برنده جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۰ میلادی شده است. شاخه کمک غذایی سازمان ملل متحد که بزرگ ترین نهاد انسانی جهان در زمینه امنیت غذایی و رفع گرسنگی است، اعلام نموده است هنوز یک نهم جمعیت جهان غذای کافی ندارند. بنابراین احتیاج به همبستگی و همکاری چند جانبه بیشتر از هر زمانی آشکارتر است. جلال الدین میرزای رزاز رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، اظهار داشت: وقتی در ارتباط با غذا صحبت می نماییم می توان آنرا از دو بعد امنیت غذایی و ایمنی غذایی مورد کنکاش و بررسی قرار داد که دو مقوله کاملاً متفاوت و جدا از هم هستند. وی ادامه داد: در بررسی امنیت غذایی بر مبنای تعاریف مختلف بین المللی پارامترهای مختلفی عرضه گردیده است که اهم آنها ۴ پارامتر و شاخص است. میرزای رزاز اظهار داشت: هم اکنون در کشور در مقوله امنیت غذایی با سه چالش اساسی و ریشه دار مواجه هستیم. وی ادامه داد: کرونا در ابعاد جهانی و ملی، تحریم های شدید و ناجوانمردانه اقتصادی و وضعیت اقتصادی ناپایدار، سه چالش اساسی در مقوله امنیت غذایی است. میرزای رزاز افزود: متأسفانه این سه عامل در صورت ادامه دار شدن در دراز مدت می تواند امنیت غذایی را در کشور تحت الشعاع قرار دهد و خسارات و صدمات جبران ناپذیری را به سلامت جامعه وارد نماید، بنابراین لزوم بررسی، واکاوی مبحث و عرضه راهکارهای کارشناسی و تخصصی برای برقراری امنیت غذایی کشور بیشتر از هرزمان دیگری احساس می شود. در دوران انتشار کرونا اما ایران توانست از معدود کشورهای دنیا باشد که حتی در مقایسه با کشورهای توسعه یافته تنوع و کفایت مواد غذایی را در کشور چه به لحاظ فراوانی و چه به لحاظ دسترسی فیزیکی فراهم نماید تا جایی که در روزهایی که در اروپا فروشگاه های عرضه مواد غذایی توسط مردم غارت می شد، در ایران گویی اتفاقی نیفتاده و در شرایط کاملاً عادی تنوع، عرضه و کفایت محصولات و مواد غذایی کاملاً حفظ شده بود، گرچه این فراوانی و تنوع بر مبنای تعریف امنیت غذایی یکی از شاخصهای لازم و مهم می باشد ولی بر مبنای پارامترهای دیگر تعریف امنیت غذایی کافی نیست. در همین رابطه، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، اظهار داشت: عوامل سه گانه و تهدیدآمیز امنیت غذایی، عمدتاً مداخله دولتمردان، سیاستمداران و مسئولین اجرایی کشور را می طلبد که لزوم توجه به آنها در وضعیت اخطار و قرمز قرار دارد. اما مردم هم با ورود به نحوه مصرف و توجه به آموزه های اعتقادی، مذهبی، ملی و اخلاقی می توانند تا حدود زیادی مانع بروز نا امنی غذایی در کشور باشند که لازم است تک تک هموطنان با درک شرایط موجود به سهم خود در برقراری امنی ت غذایی مشارکت نمایند. بر مبنای مطالعات و آمارهای عرضه شده هر سال ۱/۳ میلیارد تن ضایعات مواد غذایی در دنیا وجود دارد که این ضایعات معادل یک سوم کل مواد غذایی تولید شده برای مصرف انسان ها است و می تواند غذای کافی برای ۲ میلیارد نفر انسان گرسنه را در سال فراهم نماید. در کشور ما هم بر مبنای بررسی های به عمل آمده حدود ۳۰ درصد ضایعات غذا از چرخه تولید تا مصرف وجود دارد. چرخه و زنجیره غذا از مزرعه آغاز می شود و بعد از طی چرخه فرآوری و عرضه به سفره ها می رسد. طبق گزارش سازمان جهانی خواربار و کشاورزی (فائو)، هر روز به ازای هر نفر ۱۳۴ کیلوکالری غذا در ایران به هدر می رود، یعنی سرانه هدر رفت روزانه غذا در ایران ۱۳۴ کیلوکالری است. سهم ایران از کل غذایی که هر سال در جهان به هدر می رود ۲.۷ درصد اعلام شده است. ضایعات مواد غذایی در ایران معادل ۳۵ میلیون تن است این در شرایطی است که در اتحادیه اروپا با ۲۷ کشور عضو، تنها ۹۰ میلیون تن مواد غذایی راهی زباله ها می شود. یک پژوهش علمی ارزش مادی ضایعات مواد غذایی در ایران را ۱۵ میلیارد دلار برآورد کرده که اگر این رقم را با درآمد نفتی در شرایط غیر تحریم مقایسه نماییم، متوجه می شویم که مردم ما معادل تقریباً ۵۰ درصد درآمد نفتی کشور را با ضایعات غذا به سطل زباله می ریزند. بیشترین ضایعات غذا در ایران مربوط به نان، میوه، برنج و سبزیجات است. ساماندهی و ورود اورژانسی کشور جهت پیشگیری از آمار ۳۰ درصدی ضایعات غذا در کشور با آموزش و ارتقا فرهنگ عمومی جامعه در جهت اصلاح الگوهای ناصواب مصرف که متأسفانه در خیلی از خانواده های شهری نهادینه شده است، می تواند تا حدود زیادی ناامنی غذایی را از ما دور کند و در صورت طولانی بودن یا تداوم وضعیت موجود آنرا به تأخیر بیندازد. تاثیر سوءتغذیه در انواع مختلف آن (اختلالات رشد، کمبود ریزمغذی ها و همینطور اضافه وزن و چاقی) بر اقتصاد جهانی ۳.۵ تریلیون دلار در سال تخمین زده شده است. افزایش مداوم گرسنگی از سال ۲۰۱۴ همراه با افزایش چاقی، به روشنی احتیاج به تسریع و افزایش اقدامات تقویت نظام های غذایی و محافظت از معیشت مردم را نشان داده است. زهرا عبداللهی مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که سوءتغذیه کودکان یک شاخص بین المللی در حوزه ناامنی غذایی است و از راه این شاخص وضعیت امنیت غذایی کشورها را تخمین می زنند، اضافه کرد: به علت اقداماتی که طی دو دهه گذشته در کشور انجام شده، بیشتر از ۷۵ درصد میزان سوءتغذیه در کودکان زیر پنج سال کاهش پیدا کرده است. در عین حال همچنان این نگرانی را در مناطق کم برخوردار داریم. چونکه نسبت به متوسط کشوری سوءتغذیه در این مناطق مقداری بیشتر است. نظام های غذایی آینده ما باید ضمن حفظ منابع طبیعی و تنوع زیستی و مقابله با چالش هایی مانند تغییر اقلیم، رژیم های غذایی و سالم برای همه و معیشت مناسب و معقول برای کشاورزان و کارکنان سیستم های غذایی فراهم نمایند. این امر به طرح های بهتر حمایت اجتماعی و فرصت های جدیدی که در پرتو دیجیتال سازی و تجارت الکترونیکی پدیدار می شوند و همینطور اقدامات کشاورزی پایدارتر که منابع طبیعی زمین، سلامت ما و آب و هوا را حفظ می کنند، نیاز دارد.